Phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh thường phải đối diện với nhiều thay đổi cả về thể chất lẫn tinh thần. Trong đó, loãng xương là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và đáng lo ngại nhất. Không ít chị em rơi vào tình trạng xương giòn, dễ gãy chỉ sau một cú va chạm nhẹ, thậm chí có trường hợp gãy xương dù không hề bị ngã. Vậy vì sao mãn kinh lại khiến phụ nữ dễ bị loãng xương hơn và làm thế nào để phòng ngừa?
Cấu trúc và cơ chế của xương
Xương được tạo nên từ sự kết hợp giữa khoáng chất (chủ yếu là muối canxi) và các sợi collagen, giúp cấu trúc vừa cứng cáp vừa có độ đàn hồi nhất định. Lớp vỏ ngoài của xương dày và rắn chắc, trong khi bên trong là hệ thống xương xốp, có hình dạng như tổ ong, giữ vai trò quan trọng trong việc phân tán lực và bảo vệ cơ thể.
Loãng xương xảy ra khi các cấu trúc bên trong xương trở nên rỗng hơn, khiến mật độ xương giảm và xương trở nên yếu, dễ gãy. Đây là bệnh lý âm thầm, tiến triển chậm nhưng hậu quả lại rất nghiêm trọng.
Vì sao phụ nữ mãn kinh dễ bị loãng xương?
Phụ nữ vốn đã có cấu tạo xương nhỏ và mỏng hơn nam giới. Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, nguy cơ loãng xương càng cao do sự thay đổi lớn về nội tiết tố, đặc biệt là sự suy giảm estrogen.
Estrogen không chỉ giữ vai trò quan trọng trong sinh sản mà còn là một “lá chắn” tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe xương. Khi nồng độ estrogen giảm mạnh, quá trình hủy xương diễn ra nhanh hơn so với quá trình tạo xương, dẫn đến mất cân bằng và gây ra loãng xương.
Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ có thể giảm tới 20% mật độ xương chỉ trong vòng 5 – 7 năm sau khi bước vào giai đoạn mãn kinh. Điều này khiến nguy cơ gãy xương hông, cột sống, cổ tay tăng cao.
Ngoài nguyên nhân chính là suy giảm estrogen, một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ loãng xương:
- Tuổi tác và quá trình lão hóa tự nhiên.
- Mật độ xương thấp ngay từ thời trẻ.
- Di truyền, tiền sử gia đình có người bị loãng xương.
- Chỉ số BMI thấp.
- Thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia.
- Chế độ ăn thiếu canxi, vitamin D.
Giải pháp ngăn ngừa loãng xương ở phụ nữ mãn kinh
Loãng xương thường diễn tiến âm thầm, không có dấu hiệu rõ rệt cho đến khi xảy ra biến chứng như gãy xương. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa từ sớm là vô cùng cần thiết.
- Bổ sung canxi và vitamin D
Canxi là thành phần quan trọng nhất giúp duy trì độ chắc khỏe của xương. Phụ nữ trưởng thành cần khoảng 1.000 mg canxi mỗi ngày, trong khi phụ nữ trên 50 tuổi cần ít nhất 1.200 mg. Nguồn canxi tự nhiên có thể bổ sung qua sữa, các sản phẩm từ sữa, rau xanh đậm như cải xoăn, súp lơ xanh, đậu phụ.
Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả. Các loại cá béo như cá hồi, cá thu, lòng đỏ trứng và sữa bổ sung vitamin D là lựa chọn lý tưởng. Ngoài ra, việc tắm nắng sáng khoảng 15 – 20 phút mỗi ngày cũng giúp cơ thể tự tổng hợp vitamin D. Người trưởng thành cần ít nhất 600 IU vitamin D/ngày, với người trên 70 tuổi là khoảng 800 IU/ngày.
- Tích cực vận động
Tập thể dục thường xuyên giúp xương chắc khỏe và giảm tốc độ mất xương. Các bài tập chịu trọng lượng cơ thể như đi bộ nhanh, chạy bộ, nhảy dây, đạp xe, khiêu vũ… có tác dụng kích thích quá trình hình thành xương mới. Đồng thời, tập luyện cũng giúp tăng cường cơ bắp, giữ thăng bằng, từ đó giảm nguy cơ té ngã và gãy xương.
- Liệu pháp hormon thay thế
Liệu pháp hormon thay thế (HRT) là một trong những phương pháp được bác sĩ cân nhắc để làm chậm quá trình loãng xương ở phụ nữ mãn kinh. Việc bổ sung estrogen có thể giúp duy trì mật độ xương và giảm nguy cơ gãy xương. Một số nghiên cứu cho thấy HRT có thể làm tăng mật độ xương khoảng 5% chỉ trong vòng 2 năm.
Tuy nhiên, phương pháp này cần được chỉ định và theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa, bởi không phải ai cũng phù hợp.
- Lối sống lành mạnh
Ngoài ba giải pháp chính trên, phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh cần duy trì lối sống khoa học:
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá và cà phê.
- Ăn uống cân bằng, nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
- Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng kéo dài.
Kết luận
Loãng xương là một trong những hệ quả sức khỏe lớn nhất mà phụ nữ mãn kinh phải đối mặt. Việc hiểu rõ nguyên nhân, đặc biệt là vai trò quan trọng của hormone estrogen, sẽ giúp chị em chủ động hơn trong phòng ngừa và điều trị. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, duy trì vận động thường xuyên, kết hợp thăm khám định kỳ là chìa khóa để giữ bộ xương khỏe mạnh và phòng tránh biến chứng gãy xương nguy hiểm.
Nếu bạn đang bước vào giai đoạn tiền mãn kinh hoặc mãn kinh và có dấu hiệu loãng xương, hãy đến Phòng khám bác sĩ Nguyệt để được thăm khám, tư vấn và xây dựng phác đồ chăm sóc sức khỏe phù hợp.
Phòng khám bác sĩ Nguyệt
Chuyên: Sản phụ khoa – Hiếm muộn – Tiêm chủng
Zalo đặt lịch: 082 239 3739